Embedded Files
Trong một lần lên lớp, các học sinh của nhà hiền triết Socrates đã thỉnh giáo ông rằng: “Thưa thầy, thầy có thể lấy ví dụ thực tế để nói rõ rốt cuộc thế nào là ngụy biện được không ạ?”
Ngài Socrates suy nghĩ một hồi, đưa ra một ví dụ kiểm tra trí khôn: “Có hai người công nhân cùng nhau sửa chữa ống khói đã nhiều năm chưa từng sửa chữa. Khi họ chui từ ống khói ra, một người thì rất sạch sẽ, còn người kia thì muội than nhem nhuốc khắp người. Thầy hỏi các em, ai sẽ đi tắm trước?”
Một em học sinh lớn tiếng nói: “Điều này mà thầy còn phải hỏi sao, tất nhiên là người bẩn thỉu kia rồi ạ!”
“Sai rồi, là người sạch sẽ kia!” Ngài Socrates nói: “Bởi vì người sạch sẽ kia đã dưỡng thành thói quen tắm rửa, còn người bẩn thỉu lại cho rằng không cần phải tắm rửa. Các em hãy nghĩ thử đi, rốt cuộc ai sẽ đi tắm trước đây?”
Hai học sinh đáp: “Là người sạch sẽ kia ạ!”
Ngài Socrates lại phản bác nói: “Không đúng, là người bẩn thỉu. Bởi vì người bẩn thỉu cần phải tắm rửa hơn là người sạch sẽ kia!”
Sau đó, Ngài Socates lại hỏi thêm lần nữa: “Vậy thì, trong hai người khách rốt cuộc ai sẽ đi tắm trước?”
Ba em học sinh lớn tiếng lặp lại câu trả lời lần thứ nhất: “Là người bẩn thỉu!”
“Lại không đúng rồi. Đương nhiên là cả hai người đều sẽ đi tắm!” Ngài Socrates nói: “Bởi người sạch sẽ có thói quen tắm rửa, còn người bẩn thỉu kia thì cần phải đi tắm. Thế nào, rốt cuộc ai sẽ là người đi tắm trước đây?”
Bốn em học sinh lưỡng lự trả lời: “Thế thì xem ra là cả hai người đều sẽ đi tắm!”
“Không đúng, cả hai đều sẽ không tắm“. Socrates giải thích: “Bởi vì người bẩn thỉu không có thói quen tắm rửa, còn người sạch sẽ kia thì không cần phải tắm!”
“Lời thầy nói đều có đạo lý cả, nhưng chúng em rốt cuộc nên phải hiểu thế nào đây?” Các học sinh có vẻ bất mãn nói: “Mỗi lần thầy nói đều không như nhau, nhưng lại đều luôn đúng cả!“
Ngài Socrates nói: “Chính là như vậy! Các em xem, ở hình thức bề ngoài thì dường như là vận dụng thủ đoạn suy luận chính xác nhưng trên thực tế lại là trái với quy luật khách quan, đưa ra kết luận nghe thì thấy đúng nhưng lại là sai, đây chính là ngụy biện! .. Hai người cùng chui từ trong ống khói đó ra, làm sao có chuyện người này sạch sẽ, còn người kia bẩn thỉu được? "
Report abuse